سطوح مختلف پروبیوتیک چه تاثیری بر کیفیت تخم مرغ دارند ؟

اثر سطوح مختلف پروبیوتیک (بایومین ایمبو) بر خصوصیات کیفی تخم مرغ تولیدی مرغان تخمگذار

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف پروبیوتیک (بایومین ایمبو) در جیره ی مرغان تخمگذار بر روی خصوصیات کیفی تخم مرغ تولیدی، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار و هر تیمار متشکل از چهار تکرار و هر تکرار حاوی ۱۵ قطعه مرغ تخمگذار بمدت ۸۴ روز به مورد اجرا گذاشته شد.

تیمار های آزمایشی شامل:

تیمار ۱ = تیمار شاهد (جیره پایه)

تیمار ۲ = جیره پایه + ۲۵۰ گرم پروبیوتیک

تیمار۳ = جیره پایه + ۵۰۰ گرم پروبیوتیک

تیمار ۴ = جیره پایه + ۷۵۰ گرم پروبیوتیک

در تن جیره بودند. خصوصیات کیفی تخم مرغ در کل دوره، در سه مرحله مورد ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده، افزودن پروبیوتیک در سطوح مختلف تفاوت معنی داری را در تیمارهای آزمایشی در مقایسه با گروه شاهد برروی خصوصیات کیفی تخم مرغ مانند، وزن پوسته، استحکام پوسته، رنگ زرده، واحد هاو، وزن مخصوص تخم مرغ و ضخامت پوسته ایجاد نکرد. اما از نظر عددی ضخامت پوسته تخم مرغ در ماه های اول و سوم به ترتیب تیمارهای ۳ و ۲ دارای بیشترین مقدار ضخامت پوسته در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد بود. واحد هاو در سه دورهی مختلف آزمایشی (ماه اول) تیمار ۴، (ماه دوم) تیمار ۳ و (ماه سوم)، تیمار ۲ به ترتیب دارای بیشترین مقدار در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد در دوره های مذکور بود. شاخص زرده تخم مرغ بر اساس شاخص رنگ رش نیز در ماههای اول و دوم به ترتیب تیمارهای ۴ و ۳ دارای بالاترین میزان در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد داشت. بر اساس نتایج حاصله، در دوره ی پایانی آزمایش بیشترین مقدار وزن مخصوص تخم مرغ در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی مربوط به تیمار ۲ بود. در مورد استحکام پوسته نیز تیمار ۲ دارای بیشترین مقدار استحکام پوسته در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد بود. وزن پوسته تخم مرغ در دوره های پرورشی اول و سوم به ترتیب تیمارهای ۳ و ۲ در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد دارای بیشترین بودند. با توجه به نتایج به دست آمده استفاده از پروبیوتیک (بایومین ایمبو) در جیره مرغان تخم گذار (در سطح ۷۵۰ گرم در تن خوراک) سبب افزایش عملکرد مرغان تخم گذار گردید.

 

مقدمه

امروزه تامین مواد غذایی مورد نیاز جوامع انسانی یک ضرورت برای دولتها می باشد. ایجاد امنیت غذایی موجب تداوم استقلال، تأمین سلامت افراد جامعه، رشد مناسب افراد و نهایتا ایجاد جامعه ای پایدار و سالم می شود. لذا شناخت تولیدات دام و طیور برای تأمین پروتئین مورد نیاز ضروری می باشد.

یکی از راههای تأمین پروتئین و مواد مغذی مورد نیاز بشر امروزی از طریق تولید تخم مرغ می باشد. پروتئین تخم مرغ قابلیت هضم زیادی دارد و چربی موجود در تخم مرغ بصورت امولسیون بوده و قابلیت هضم بالایی دارد.

رشد بی رویه صنایع و آلودگی محیط زیست، زندگی برای جوامع بشری و حیوانات را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است. این آلودگی ها سبب ایجاد استرس و ناهنجاری های متابولیکی و فیزیولوژیکی شده، که بستر مناسبی برای رشد انواع عوامل بیماریزا را فراهم نموده است.

برای جبران خسارات ناشی از کاهش تولید دام و برای تامین پروتئین مورد نیاز انسان، متخصصین علوم دامی همواره در جستجو و تحقیق بوده و سعی بر آن دارند تا از طریق استفاده از انواع افزودنی ها، مکمل های ویتامینه و یا آنزیم ها میزان تولید و وضعیت رشد حیوان را بهبود بخشند. پروبیوتیک بعنوان جایگزینی بجای آنتی بیوتیک مورد استفاده قرار میگیرد. آنتی بیوتیک ها موادی هستند که به مقادیر بالا به منزله فعال کننده رشد در تولید پرنده های گوشتی استفاده می شوند و به خطرات بی شماری برای سلامتی انسان در اثر مصرف افزودنی های غذایی مشخص، منجر می شوند. پروبیوتیک ها می توانند تأثیر مثبتی بر عملکردهای فیزیولوژیکی بگذارند به نحوی که به آنها اجازه دهد تا در حال حاضر یا در آینده بعنوان غذاهای سودمندی طبقه بندی گردند که نیازهای سلامتی را مرتفع سازند.

گویلوت (۲۰۰۹)، میکروگانیسم های مورد استفاده در تغذیه دام را پروبیوتیک ها (میکروارگانیسم های زنده ای که بر روی هضم تأثیری می گذارند) گونه های باکتریابی متعلق به جنس های گوناگونی از لاکتوباسیلوس، استربتوکوکوس، پدی یوکوکوس و باسیلوس و همچنین قارچ های گیاهی مثل مخمرها عنوان کرده است. یوروک وهمکاران (۲۰۰۴)، در گزارشی مبنی بر استفاده از پروبیوتیک در مرغان تخم گذار در اواخر تخم گذاری بهبودی را در کیفیت تخم مرغ مشاهده نکردند. شهسواری (۱۳۸۵) در بررسی خود مبنی بر اثر سطوح مختلف پروبیوتیک (پروتکسین) بر روی عملکرد و خصوصیات کیفی تخم مرغ مرغهای مادر گوشتی تفاوت معنی داری را در ضخامت پوسته – استحکام پوسته – واحد هاو و وزن مخصوص تخم مرغ در بین تیمارهای مختلف مشاهده نکرد. مهدوی وهمکاران (۲۰۰۵) طی گزارشی اعلام کردند که استفاده از پروبیوتیک در جیره مرغان تخم گذار هیچ تأثیری بر روی واحد هاو و وزن تخم مرغ ندارد. کور تقلی و همکاران (۲۰۰۴) به این نتیجه رسیدند که افزودن پروبیوتیک هیچ تاثیری بر روی وزن مخصوص تخم مرغ نداشت. توگای ایسان و همکاران (۲۰۰۶) در بررسی خود مبنی بر استفاده از پروبیوتیک پروتکسین در جیره ی بلدرچین ژاپنی اختلاف معنی داری بر روی ضخامت پوسته تخم مرغ مشاهده نکردند ولی پروبیوتیک توانست وزن پوسته تخم مرغ را نسبت به گروه شاهد بهبود بدهد.

هدف از اجرای این تحقیق تاثیر س طوح مختلف پروبیوتیک (بایو مین ایمبو) در جیره غذایی بر خصوصیات کیفی تخم مرغ تولیدی مرغان تخم گذار تجاری های لاین بود.

مواد و روش ها

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پروبیوتیک (بایو مین ایمبو) در جیره غذایی بر خصوصیات کیفی تخم مرغ تولیدی مرغان تخم گذار تجاری، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سطوح مختلف پروبیوتیک (صفر، ۲۵۰، ۵۰۰، ۷۵۰ گرم پروبیوتیک در تن خوراک) با چهار تیمار و هر تیمار شامل چهار تکرار و هر تکرار شامل ۱۵ قطعه مرغ تخمگذار تجاری LSL جمعا بر روی ۲۴۰ قطعه و به مدت ۸۴ روز به مورد اجرا گذاشته شد. تیمارهای آزمایشی شامل: تیمار ۱ = شاهد (جیره پایه)، تیمار ۲ = جیره پایه + ۲۵۰ گرم پروبیوتیک، تیمار ۳ = جیره پایه + ۵۰۰ گرم پروبیوتیک و تیمار ۴ = جیره پایه + ۷۵۰ گرم پروبیوتیک در تن خوراک بودند. خوراک مصرفی بصورت یکنواخت و به ازای هر قطعه مرغ ۱۱۰ گرم در روز در نظر گرفته شد. در این تحقیق پارامترهای مربوط به خصوصیات کیفی تخم مرغ مانند، وزن پوسته، استحکام پوسته، ضخامت پوسته، واحد هاو، رنگ زرده و وزن مخصوص تخم مرغ محاسبه و رکوردبرداری شدند. این پارامترها در کل دوره سه بار به فاصله یک ماه رکوردبرداری گردیدند. داده های حاصله با استفاده از نرم افزار آماری (۱۹۹۷) SAS و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن (بصیری، ۱۳۸۵) انجام شد.

 

نتایج و بحث

مقایسه ضخامت پوسته تخم مرغ

نتایج حاصل از مقایسه میانگین مربوط به ضخامت پوسته تخم مرغ در دوره های مختلف پرورشی نشان دهنده این است که بین گروه های آزمایشی از نظر این صفت اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. ولی به لحاظ عددی بیشترین مقدار ضخامت پوسته تخم مرغ در ماه های اول و سوم به ترتیب مربوط به تیمارهای ۳ و ۲ در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد بود. در دوره سوم تیمار یک گروه شاهد) دارای کمترین مقدار ضخامت پوسته تخم مرغ نسبت به سایر تیمارها بود. میتوان اینگونه توضیح داد که افزایش جذب مواد معدنی ممکن است به علت افزایش غلظت اسیدهای چرب کوتاه زنجیر پس از مصرف پروبیوتیک ها رخ دهد. اسیدهای کوتاه زنجیر موجب اسیدی شدن حفره ی روده شده و حلالیت مواد معدنی را افزایش می دهند. هم چنین ممکن است افزایش سلامت سلول های روده منجر به جذب بهتر مواد معدنی شود. این نتایج با یافته های تحقیقاتی پورخلیلی (۱۳۸۹)، شهسواری و همکاران (۱۳۸۵) و توگای ایسان و همکاران (۲۰۰۶) همخوانی دارد.

مقایسه واحد هاو

نتایج مربوط به مقایسه میانگین واحد هاو، بیانگر این مطلب است که بین گروه های آزمایشی تفاوت معنی داری وجود ندارد. ولی به لحاظ عددی در سه دوره ی مختلف آزمایشی (ماه اول) تیمار ۴ (ماه دوم) تیمار ۳ و (ماه سوم)، تیمار ۲ به ترتیب دارای بیشترین مقدار واحد هاو (ارتفاع سفیده تخم مرغ) در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد در دوره های مذکور بودند. ممکن است علت افزایش کیفیت سفیده تخم مرغ در دوره ی اول در تیمار ۴ و در دوره ی دوم در تیمارهای ۲ و ۳ و در دوره ی سوم در تیمار ۲، افزایش تعداد باکتری های مفید باشد که با تاثیر بر روی وضعیت روده و هم چنین جذب بهتر مواد معدنی باعث بهبود کیفیت البومین موجود در تخم مرغ شود. این نتایج با یافته های تحقیقاتی پورخلیلی (۱۳۸۹)، شهسواری و همکاران (۱۳۸۵) و مهدوی و همکاران (۲۰۰۵) مطابقت دارد.

مقایسه رنگ زرده تخم مرغ

همانطوریکه در مشاهده می شود، بررسی مقایسه رنگ زرده تخم مرغ در دوره های مختلف پرورشی بیانگر این است که بین تیمارها از نظر این صفت اختلاف معنی داری وجود ندارد. ولی به لحاظ عددی بالاترین شاخص رنگ رش در دوره های اول و دوم به ترتیب مربوط به تیمارهای ۴ و ۳ در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد بود. همچنین در ماه (دوره) اول نتایج بدست آمده در سطح ۶ درصد معنی دار است. شاید علت اینکه در دوره ی سوم، تیمار شاهد شاخص رنگ زرده ی بهتری نسبت به سایر تیمارها دارد این است که به علت کاهش PH، رنگدانه های موجود در اقلام خوراکی تخریب شده و لذا رنگ زرده کاهش یابد. این نتایج با یافته های تحقیقاتی پورخلیلی (۱۳۸۹) و زاگینی و همکاران (۲۰۰۵) همخوانی دارد.

استحکام پوسته تخم مرغ

نتایج حاصل از مقایسه میانگین استحکام پوسته تخم مرغ بیانگر این است که بین گروههای آزمایشی از نظر این صفت اختلاف معنی داری وجود ندارد. ولی به لحاظ عددی بیشترین مقدار استحکام پوسته مربوط به تیمار ۲ مقایسه با س ایر تیمارها و گروه شاهد بود. نتایج این آزمایش با یافته های تحقیقاتی پورخلیلی (1389) و شهسواری و همکاران (۱۳۸۵) مطابقت دارد ولی با یافته های تحقیقاتی پاندا و همکاران (۲۰۰۸) مطابقت ندارد.

مقایسه وزن مخصوص تخم مرغ

همانطوری که در مشاهده می شود میانگین وزن مخصوص تخم مرغ حاکی از این است گروه های آزمایشی اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. بر اساس نتایج حاصله، در دوره ی پایانی آزمایش بیشترین مقدار وزن مخصوص تخم مرغ در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی مربوط به تیمار بود. نتایج بدست آمده با یافته های تحقیقاتی کورتقلی و همکاران (۲۰۰۴) همخوانی دارد.

وزن پوسته تخم مرغ

بررسی مقایسه وزن پوسته تخم مرغ در دوره های مختلف پرورشی بیانگر این است که بین تیمارها از نظر این صفت اختلاف معنی داری وجود ندارد. ولی به لحاظ عددی بیشترین مقدار وزن پوسته تخم مرغ در دوره های پرورشی اول و سوم به ترتیب مربوط به تیمارهای ۳ و ۲ در مقایسه با سایر تیمارها و گروه شاهد بودند. نتایج حاصله با یافته های تحقیقاتی پورخلیلی (۱۳۸۹)، توگای آیسان و همکاران (۲۰۰۶) و پاندا و همکاران (۲۰۰۸) مطابقت ندارد.