آنچه در پرورش گاو شیری اهمیت دارد از قوه به فعل در آوردن خصایص برجسته ذاتی و ارزش های اقتصادی حیوان می باشد. مدیریت پرورش گاو شیری دارای ابعاد وسیع و همه جانبه ای است. سطح درآمد یک واحد گاوداری بستگی به میزان تولید و هزینه های آن دارد که از این، میان خوراک مصرفی با حدود ۶۵-۶۰ درصد بیشترین نسبت هزینه ها را به خود اختصاص می دهد. بنابراین هر چقدر گاوها با ظرفیت تولید بیشتر نگهداری شوند و زمینهی بروز تواناییهای ژنتیکی آنها نیز مساعد گردد و هزینه های غذایی کاهش یابد، این حرفه از سود آوری بیشتری برخوردار خواهد بود.
اجزای اصلی تشکیل دهنده جیره گاو شیری عبارتند از:
۱- کربوهیدراتها ۲- پروتئین ۳- چربی(لیپید) ۴- مواد معدنی
که در این بحث به اهمیت و جایگاه چربی (لیپید ) در جیره غذایی گاو می پردازیم.
اهمیت و مزایای مصرف مکمل چربی در جیره گاو
اگر چه گاوهای شیری باشکمبه فعالی که دارند به چربی یا اسیدهای چرب نیاز ندارند،اما بودن آنها درجیره مزایای زیادی دارد.وجود چربی به مقدار متوسط در کنسانتره به شدت خصوصیات خوراک را برای حمل ونقل بهبود می بخشد.چون در صورت کمبود یا نبودن چربی در خوراک قسمتی از مواد خوراکی به صورت پودر یا گرده در آمده به صورت غبار از آن خارج می شود،به همین ترتیب وجود مقدار متوسط چربی اصطکاک ماشین آلات و تجهیزات حمل ونقل خوراک را کاهش می دهد و ضمن خوش خوراکی جیره و افزایش مصرف خوراک به عنوان حامل ویتامین های محلول در چربی سودمند است .
مکمل های چربی ممکن است جذب ویتامین های محلول در چربی را نیز افزایش دهد .پودر چربی حاوی اسیدهای چرب مهمی است که در جیره غذایی لازم است .مهم ترین اسیدهای چرب لینولئیک است که علایم کمبود آن در گوساله هایی که جیره فاقد چربی دریافت کردند به صورت کاهش رشد،شوره فلسی ،موی دراز و خشک شده،ریزش بیش از حد مو و اسهال بروز میکند.چربی ها به طورمعمول ۱۰-۲۵ درصد جیره نشخوار کنندگان جوان را تشکیل می دهد زیرا گوساله به مقدار زیاد انرژی نیاز دارند.هنگامی که گاو میزان کنسانتره زیادی را جدای از علوفه در جیره مصرف می کند ،انقباضات ماهیچه شکمبه کاهش پیدا می کند این انقباضات طبیعی چنانچه کاهش پیدا کند یا متوقف شود عواقب نامطلوبی را (به ویژه در اوایل دوران شیردهی و دوران زایمان )در مورد بروز برخی از اختلالات متابولیکی (اسیدوزو…)و کاهش مقدار خوراک مصرفی ،تولیدات وسلامت دام دارد.
جیره هایی که حاوی غلات زیاد و فیبر پایین است به دلیل کمبود فیبر و کاهش حرکات دستگاه گوارش می تواند سبب عارضه ی جابه جایی شیردان گردد.ضمن اینکه به دلیل تخمیر سریع غلات و تولید اسید لاکتیک باعث ازبین رفتن برخی میکروارگانیسم های مفید درون شکمبه شده ،توازن اکولوژیکی شکمبه را به هم می زند همچنین اسیدتیه بالا و کاهشpH شکمبه موجب بروز عارضه اسیدوز و به دنبال آن لنگش به ویژه در دامهای پرتولید می گردد. اکوسیستم شکمبه لایه های مختلفی دارد که یک لایه آن مربوط به ذرات بزرگ علوفه است .
این لایه نقش خیلی مهمی را در حفظ تخمیر مناسب در شکمبه به عهده دارد.این لایه لقمه راجهت نشخوار فراهم می آورد که باعث ریز شدن اندازه ذرات علوفه و کوچک شدن ذرات دانه ها که در بین قطعات علوفه وجود دارند،می شود . درصورت مصرف کنسانتره حاوی غلات زیادی به دلیل نیاز شدید دام به موادمغذی به ویژه انرژی این اکوسیستم به هم می خورد علاوه بر بروز اسیدوز که توضیحات آن ارائه گردید باعث قطع نشخوار ،کاهش مصرف ماده ی خشک و بروز یکسری از اختلالات متابولیکی و گوارشی دیگر در دام می گرد.
مکمل های چربی گاهی اوقات اسیدهای چرب ضروری را که شامل اسید لینولئیک ،اسید لینولنیک و اسید آراشیدونیک است برای دام تامین می کند که در متابولیسم و تولید مثل اثرات زیادی دارد.مقداری از انرژی موجود در غلات درون جیره به دلیل تخمیر شدید به صورت گاز متان از دسترس دام خارج می شود.این گاز از طریق جذب از دیواره شکمبه و دفع از راه دستگاه تنفس و همچنین از آروغ زدن دفع می شود که خود این امر علاوه براتلاف انرژی غذا به صورت گاز متان منجر به کار اضافی عملکرد هاضمه و دستگاه تنفس برای دفع این گاز ها می شودکه افزودن مکمل های چربی در سطوح ۸-۱۰ درصد (برحسب ماده ی خشک)به جیره منجر به کاهش مجموع اسیدهای چرب فرار شده، از تولید گاز متان در شکمبه ممانعت می کند .
منابع و ترکیب چربی(لیپید) جیره:
لیپیدهای جیره نشخوارکنندگان از علوفه ها و مکملهای کنسانتره ای(غلات) منشاء می گیرند.
۱٫علوفه : لیپیدهای علوفه حدود ۷-۶ درصد وزن خشک برگها را به خود اختصاص می دهند و عمدتا شامل گلیکولیپیدها و فسفولیپیدها می باشند. اسیدهای چرب غالب در ترکیب لیپید علوفه ها شامل اسید لینولئیک (۱۸:۲) و اسید لینولنیک (۱۸:۳) می باشند.
۲٫غلات : لیپیدها در دانه ها و مواد کنسانتره ای بیشتر به شکل تری گلیسرید بوده و اسیدهای چرب غالب در ترکیب لیپید غلات شامل اسید لینولئیک (۱۸:۲) و اسید اولئیک (۱۸:۱) می باشند.
- پودر چربی (مکمل چربی): چربیهای مورد استفاده در تغذیه دام و طیور از دو منشا به دست می آیند :
۱-۳٫منشا حیوانی : عبارتست از چربی که از لاشه حیوانات در کشتارگاهها پس از فرایند صنعتی به صور مختلف مورد مصرف قرار می گیرد و روغن آبزیان
۲-۳٫منشا گیاهی : عبارتست از اسیدهای چربی که از مراحل تصفیه کارخانجات روغن نباتی به دست می آید و چربی حاصل از نخلهایی خاص از جنوب شرق آسیا (پالم)
اهمیت استفاده از مکمل چربی در تغذیه گاو :
تغذیه گاوهای شیری با منابع حاوی چربی، میزان انرژی موجود در جیره را برای گاوهای شیرده افزایش میدهد. چربیها حدود ۲٫۲۵ برابر کربوهیدراتها و منابع پروتئینی انرژی دارند. علاوه بر این چربیها دارای مقادیر قابل توجهی اسید لینولئیک ، لینولنیک و ویتامین های محلول در چربی می باشد که از نظر تغذیه بسیار حائز اهمیت است . همچنین افزودن چربی به ترکیب کنسانتره از ایجاد گرد و غبار در جیره جلوگیری مینماید.
امروزه استفاده از منابع پودر چربی در تغذیه گاوهای شیرده، به دو دلیل در حال رواج یافتن است:
- اقتصادی شدن جیره به ازای تامین هر واحد انرژی.
به این طریق میتوان هزینه خوراک را کاهش داد چرا که مکمل چربی نسبت به دانه غلات به ازای واحد انرژی متابولیسمی ارزان تر است.
- از منابع پودر چربی میتوان برای افزایش غلظت انرژی در جیره گاوهای پرتولید استفاده نمود. در ابتدای دوره شیردهی، گاوهای شیرده پر تولید نمی توانند به میزان کافی خوراک مصرف نمایند و بالطبع انرژی مورد نیاز بدن آنها تامین نخواهد شد. استفاده از منابع پودر چربی در جیره گاوهای شیرده به جهت جلوگیری از کاهش شدید وزن بدن، کوتاه نمودن مدت زمان کاهش وزن بدن و جبران وزن از دست رفته در ابتدای شیردهی توصیه می گردد. توازن منفی انرژی در اوایل شیردهی همراه با بی نظمی های متابولیکی همچون کبد چرب و کتوز (گرام ۱۹۹۳) و اسیدوز شکمبه ای (اوون و همکاران ۱۹۹۸) می باشد .این مهم ضرورت حضور چربیها را در جیره برای خوراکی با حجم کمتر و انرژی بیشتر نمایان می کند. درصد چربی شیر ، تولید چربی شیر روزانه و تولید شیر در گاو های تغذیه شده با جیره حاوی چربی و کربوهیدرات در مقایسه با آنها که فقط حاوی کربوهیدرات بودند بالاتر بود. علایم کمبود انرژی در گاوها به صورت افت زیاد وزن و تولید شیر همراه با کاهش تداوم شیردهی ،کاهش چربی شیر، ازبین رفتن قوام مدفوع، عدم فحلی و پایین آمدن نرخ آبستنی بروز می کند .در هوای گرم مکمل های چربی به کاهش تنش گرمایی در گاوهای شیری کمک می کنند چون آنها در جریان گوارش و استفاده ی بدن در مقایسه با کربوهیدرات ها و پروتئین ها حرارت کمتری تولید می کنند .وقتی سطح چربی های جیره (براساس وزن خشک ) حدود ۵درصد باشد تولید شیر به حداکثر می رسد.به گاوها نباید بیش از ۱٫۵ کیلو گرم از انواع لیپیدها (علاوه برلیپدهای موجود در خوراک) تغذیه نمود.گاوهای مسن نسبت به گاوهای دو ساله عکس العمل بهتری به اضافه کردن چربی در جیره از خود نشان می دهند .میتوان روزانه ۱۰۰-۱۲۰ گرم مکمل چربی به جیره انتقالی گاوهای خشک و بیش از ۴۵۰ گرم به جیره اوایل شیردهی و در صورت لزوم بعد از گذشت ۵هفته از آغاز دوره ی شیردهی استفاده کرد. مکمل چربی میتواند برای جایگزینی انرژی مصرفی حاصل از نشاسته در جیره های مملوء از کنسانتره (به ویژه در اوایل دوران شیردهی ) مورد استفاده قرار گیرد تا اینکه درصد چربی شیر زیاد شود بدون اینکه تولید شیر کاهش پیدا کند .
دانشنامه علمی توتیابرخی تحقیقات نشان می دهد که هر اسیدچرب تولید شده در شکمبه به عنوان مولکول سیگنال دهنده بروز ژنها عمل می کند یعنی وجود برخی از اسیدهای چرب در جیره بروز برخی ژنها را در میکروارگانیسمها و بعد از جذب نیز در بدن گاو بیشتر می نماید و می تواند بر کارایی و سلامت میکروارگانیزمها و میزبانشان موثر باشد.
جیره نرمال گاوها ۴ تا ۵ درصد چربی بیشتر ندارد و تاکید شده که از ۶ تا ۷ درصد ماده خشک نیز بیشتر نشود(Jenkins, 1993; NRC, 2001). 4 تا ۶ درصد در ماده خشک بافت برگ علوفه ها چربی است که بیشتر گلایکو لیپیدها هستند (harfoot, 1981).
انواع چربی با توجه به پاسخ بدن:
منابع چربی های مورد استفاده در خوراک گاو دارای انواع مختلفی است که بر اساس پاسخ به نوع چربی به صورت زیر طبقه بندی می شود:
۱.چربی های خنثی در شکمبه: به مقدار کم در جیره ی نشخوارکنندگان مورد استفاده قرار می گیرند و اثرات بسیار کمی بر قابلیت هضم مواد خوراکی دارند.این چربی ها در شکمبه شامل اسیدهای چرب اشباع و چربی های هیدروژنه هستند.
۲٫چربی های فعال در شکمبه: این چربی ها به شدت مانع تخمیر میکروبی در شکمبه شده و قابلیت هضم مواد خوراکی را با درجات متفاوت کاهش می دهند. این چربی ها در شکمبه شامل چربی هایی با منشأ حیوانی(نظیر پیه) ، روغن گیاهی(نظیر روغن کلزا)، دانه های روغنی(نظیر دانه سویا) و چربی بدست آمده از باقی مانده مواد خوراکی گیاهی حاصل از فرآوری می باشد.
۳٫چربی های محافظت شده: این نوع چربی ها به عنوان منابع مقاوم بر بیوهیدروژناسیون میکروارگانیسم های شکمبه ای به طور وسیع در جیره نشخوارکنندگان به کار رفته و موجب تغییر الگوی اسیدهای چرب بافت های بدن و شیر می شوند.از روش های مقاوم کردن چربی ها در مقابل بیوهیدروژناسیون شکمبه،استفاده از نمک های کلسیمی اسیدهای چرب و چربی اسیدی می باشد. آزمایشات ،استفاده از نمک های کلسیمی را به عنوان منبع محافظت شده چربی ها برای گاو شیری نشان می دهد.گزارشات استفاده از چربی های محافظت شده برای گاو شیری که حدود ۱۵ درصد از انرژی متابولیسمی آنها از چربی های بلند زنجیره تأمین شده باشد،نشان داده است که بازده استفاده از انرژی برای تولید شیر به حداکثر می رسد.
فواید بالقوه چربی ها به صورت افزایش انرژی جیره،مصرف اسید چرب موجود در خوراک و اثرات سودمند ناشی از کاربرد چربی های محافظت شده،سبب توسعه کاربرد آنها شده است.
هدف از محافظت چربی ها:
- محافظت جمعیت میکروارگانیسم های شکمبه به گونه ای که بتوانند بدون مشکلات هضمی، سطوح بالاتری از چربی را به مصرف برسانند.
- هدف دوم که البته اهمیت آن کمتر است ، محافظت چربی از تاثیر میکروب های شکمبه است ،به گونه ای که شیر تولید شده حاوی اسید های چرب غیر اشباع بوده که برای سلامت انسان مفیدتر و کره حاصله از آن نرم تر باشد.
- استفاده از چربی غیراستاندارد یا محافظت نشده سبب افزایش صابونی شدن کلسیم و منیزیم در شکمبه و دفع آنها از طریق مدفوع می شود.
چربیها، از طریق نفوذ به غشای میکروارگانیسمهای موجود در شکمبه سبب تخریب آنها میشوند. از اینرو تلاش میشود تا با استفاده از فنآوری منابع چربی را نسبت به محیط شکمبه بی اثر نمایند.
دلایل محدودیت مصرف چربی در جیره:
- محدودیت اصلی مصرف چربی در نشخوارکنندگان وجود باکتریها است که چربی با ایجاد یک لایه فیلم به دور سلولایتیکها ارتباط آنها را با شیرابه شکمبه قطع نموده و هضم فیبر را پایین آورده و باعث فلجی شکمبه می شود و در نتیجه اسیدوز متابولیکی و کاهش هضم غذا بوجود می آید. این به این دلیل است که میکرو ارگانیزمهای شکمبه به دلیل سرعت عبور نسبتا بالا در شکمبه بسیار جوان هستند و توانایی کاتابولیسم چربیها را ندارند اما انواع بسیار کمی از میکروارگانیسمهای شکمبه توانایی هیدرولیز محدود را دارند اما عمل هیدرولیز در شکمبه بدلیل اکو سیستم آن که برای هضم فیبر طراحی شده است کارایی شکمبه را می کاهد ،ضمنا راندمان شیردان را نیز ندارد و فقط درصدهای جزئی از چربی را هیدرولیز نموده و پاسخگوی درصدهای معمول نیز نمی باشد
هیدرولیز تری گلسیسریدها بیشتر توسط Anaerovibrio lipolytica و هیدرولیز فسفولیپیدها و گلایکو لیپیدها توسط Butyrivibrio fibrisolvens انجام می شود(Harfoot and Hazlewood, 1997)
عمل هیدرولیز در شکمبه توسط عواملی کاهش می یابد از جمله افزایش سطح چربی جیره و یا کاهش پی اچ و افزایش سطح یونوفرها که از رشد باکتریها جلوگیری می کنند
- محدودیت دیگر مصرف چربیها هیدروژنه کردن اسید چربهای غیر اشباع است که بیشتر به دلیل باکتریهای شکمبه است .بیشتر پیوندهای دوگانه در حالت طبیعی در حالت سیس هستند. چربیهای علوفه بیشتر دارای لینولنیک ۱۸:۳ (۹ و ۱۲ و ۱۵ سیس ) هستند در حالی که غلات بیشتر حاوی لینولئیک ۱۸:۲ (۹ و ۱۲ سیس) می باشند.
دو گروه از میکروارگانیسمها عمل بیوهیدروژناسیون را انجام می دهند گروه اول اسید چرب ۱۸:۱ تولید می کنند که تعداد بیشتری نیز دارند و گروه دوم که ۱۸:۱ را به استئاریک تبدیل می نمایند و تعداد کمی دارند برای همین بیشتر اسید چرب خارج شده از شکمبه به فرم اسید اولئیک است.
روشهای بیاثر کردن(عبوری کردن) چربیها :
- ۱٫ چربی نسبتا هیدروژنه شده اولین نسل چربی بیاثر شده بر شکمبه بود. این محصولات از طریق هیدروژنه کردن پیه یا چربیهای گیاهی برای افزایش نقطه ذوب تولید میشدند. الیوت و همکاران دریافتند که مقاومت به لیپولیز در شکمبه و رودهی باریک یک عامل اصلی در قابلیت هضم ضعیف تریگلیسریدهای اشباع در چربی اشباع شده است و از اینرو استفاده از چربی اشباع شده دیگر مورد توجه متخصصین تغذیه نمیباشد.
- نمکهای کلسیمی اسیدهای چرب، دومین نسل مکملهای چربی بیاثر شده در شکمبه بود. روغن پالم، روغن سویا یا منابع چربی دیگر هیدرولیز شده و برای تشکیل نمک با کلسیم واکنش داده میشود، که این امر سبب افزایش نقطهی ذوب محصول میشود. نمکهای کلسیمی اسیدهای چرب در pH بالاتر از ۶٫۵ پایدار است و استفاده از آنها تنها زمانی که نشخوارکنندگان به اسیدوز مبتلا نیستند توصیه میشود.
- اسیدهای چرب آزاد هیدروژنه شده سومین نسل چربی بیاثرشده بر شکمبه است. اسیدهای چرب آزاد هیدروژنه شده بی اثر بر شکمبه پیش هیدرولیز گردیده و سپس هیدروژنه و خالص سازی میگردند. این شکل چربی بیاثرشده بر شکمبه نیازی به تغییرات شیمیایی دیگری توسط دام برای هضم شدن ندارد. اسیدهای چرب آزاد هیدروژنه شده معمولا دارای نقطه ذوب کمتری نسبت به دو نوع دیگر هستند و به سبب عدم حضور اسیدهای چرب غیراشباع، کمترین حلالیت را در شکمبه دارند.
- چهارمین نسل چربیهای بیاثر شده که توسط کمپانی IFFCO به صورت انحصاری مورد استفاده قرار میگیرد، استفاده از ستونهای تقطیر جداکننده برای جداسازی اسیدهای چرب است. استفاده از این تکنولوژی این مزیت را به همراه خواهد داشت که تولید کننده همواره محصولی با پروفیل اسیدهای چرب مشخص به بازار ارایه خواهد کرد. همچنین میتواند مقدار اسید پالمیتیک محصول را تا حد امکان افزایش دهد. اسید پالمیتیک، اسید چرب ۱۶ کربنهای است که نسبت به سایر اسیدهای چرب توسط نشخوارکنندگان با سهولت بیشتری جذب میشود.
نکاتی مهم در زمان استفاده از چربیها در جیره گاوهای شیرده :
- برای استفاده از چربی در جیره گاوهای شیرده، میبایست دوره عادت پذیری حیوان را مد نظر قرار داد.
- هنگامیکه مکمل چربی به جیره اضافه میشود، میبایست درصد کلسیم و منیزیم در کل جیره افزایش یابد (کلسیم ۹/۰ تا ۱ درصد و منیزیم ۳/۰ درصد، بر اساس ماده خشک). برخی تحقیقات پیشنهاد کرده اند که با افزایش میزان چربی در جیره غذایی نیاز به کلسیم به عنوان عامل صابونی کننده چربی افزایش می یابد(اولتجن ۱۹۷۵) .استفاده از چربی غیراستاندارد یا محافظت نشده سبب افزایش صابونی شدن کلسیم و منیزیم در شکمبه و دفع آنها از طریق مدفوع می شود
- به ازای افزایش هر ۳ درصد چربی به جیره، باید ۱ درصد به میزان پروتئین غیر قابل تجزیه عبوری در شکمبه افزوده شود. به عبارت دیگر به ازای هر یک مگاکالری انرژی خالص شیرواری حاصل از چربی اضافه شده، ۷۲ گرم پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه میبایستی منظور شود.
- در جیره گاوهای شیرده، چربی حاصل از منابع طبیعی (علوفهها، دانههای حبوبات، دانههای روغنی و پیه) از ۵ درصد کل چربی جیره تجاوز ننماید. افزایش کل چربی جیره به بیش از ۸ درصد میتواند هضم فیبر را کاهش داده و منجر به افت درصد چربی شیر گردد.
- استفاده از مکمل نیاسین که ممکن است از دوره ی خشک آغاز شده باشد، باید برای گاوهای پر شیر ادامه یابد. در این حالت مصرف غذا احتمالاً بیشتر و احتمال بروز کتوز کمتر خواهد بود.
نقش چربی در شیر
چربی شیر مهم ترین ترکیب انرژی زای شیر بوده که خواص فیزیکی شیر و فرآورده های آن را تحت تاثیر قرار می دهد. چربی شیر نشخوارکنندگان دارای تعداد زیادی اسید چرب مختلف است که عمدتا در اثر متابولیسم لیپیدهای خوراک در شکمبه بوجود می آیند. بیشتر این اسیدهای چرب به مقدار کم در چربی شیر وجود دارند .چربی شیر حاوی ۹۸-۹۵ درصد تری گلیسرید می باشد. در نشخوارکنندگان، قسمتی از اسیدهای چرب شیر در بافت پستان ساخته می شوند و قسمتی از چربی پلاسما منشاء می گیرند. حدود ۵۰ درصد اسیدهای چرب شیر از لیپیدهای پلاسما منشاء می گیرندکه حدود ۸۸ درصد از اسیدهای چرب پلاسما از خوراک و ۱۲ درصد باقیمانده نیز از اسیدهای چرب آزاد شده از بافت چربی مشتق می شوند. . مقدار و ترکیب چربی شیر را می توان از راه تغییر در ترکیبات خوراک تحت تاثیر قرار داد . افزایش غلظت اسیدهای چرب غیر اشباع در جیره سبب کاهش سطح اسیدهای چرب اشباع و افزایش سطح اسیدهای چرب غیر اشباع در چربی شیر می شود . متابولیسم اسیدهای چرب غیر اشباع توسط میکروارگانیسم ها در شکمبه موجب تولید اسیدهای چرب ترانس (اسید واکسینیک) و اسیدهای لینولئیک کونژوگه می شود که برای سلامتی انسان مفید می باشند همچنین افزودن روغن ماهی به جیره گاوهای شیرده باعث افزایش اسیدهای چرب امگا-۳ در چربی شیر می شود.
عوامل موثر بر چربی شیر
چربی متغیرترین ترکیب شیر بوده که توسط عوامل فیزیولوژیکی و محیطی تحت تاثیر قرار می گیرد (پالمکوئیست و همکاران۱۹۹۳و دوریو و همکاران۱۹۹۹). عوامل فیزیولوژیکی، عموما سبب تغیر در تعادل انرژی می شوند و پتانسیل پایینی برای تغییر چربی شیر دارند. تغذیه مهمترین عامل محیطی موثر بر چربی شیر می باشد که می توان از آن به عنوان یک وسیله کاربردی برای تغییر مقدار و ترکیب چربی شیر استفاده کرد (باومن و گریناری۲۰۰۱). عوامل تغذیه ای با تاثیر بر شکمبه و بافت پستان، چربی شیر را تحت تاثیر قرار می دهند (باومن و همکاران۲۰۰۵).
نقش چربی در تولید مثل
امروزه اصلاح ن‍‍‍‍‍‍ژاد گاوهای شیری از نظر صفت تولید شیر ،بدون توجه به اهمیت صفات دیگر از جمله صفات باروری ،مقاومت ورم پستانی و غیره موجب کاهش عملکرد بقیه صفات از جمله صفات تولید مثلی شده است.اما به کمک علم تغذیه تا حدی می توان این نقص را جبران نمود این امر باعث شده است که در چند سال اخیر استفاده از مکملهای چربی در تغذیه گاوهای شیری رواج یابد. اگر چه افزودن مکملهای چربی در درجه اول برای تامین انرژی است اما این عمل نتیجه مثبتی بر تولید مثل گاوهای شیری دارد. به عنوان مثال دانه کتان به دلیل داشتن لینولنیک بالا موجب سرکوبی ترشح PGF2α شده و میزان باروری را افزایش می دهد.
روشهای ممکن که چربی جیره در عملکرد تولید مثلی تاثیر می گذارد
- بهبود توازن منفی انرژی ، بنابراین منجر به بر گشت زودتر فحلی پس از زایمانی شده و باروری را بهبود می دهد.
- افزایش در استرادیول سازی مناسب برای بهبود کافی باروری. غلظت کلسترول پلاسما متاثر از رژیم حاوی مکمل چربی است بیشتر کلسترول خون به صورت HDLاست که در گاوهایی که با مکمل چربی تغذیه می شود غلظت های کلسترول خون بالا می رود ذخایر کلسترول پیش ساز سنتز پروژوسترونی است که توسط جسم زرد ترشح می شود و پروژوسترون نه فقط رحم را برای جایگزینی آماده می کند به نگهداری آبستنی نیز با فراهم کردغذا کمک می کند.
- تغییرات انسولین ، تا اینکه تحریک شدن فولیکولهای تخمدانی را بهبود دهد.
- محرک یا ممانعت کننده تولید و آزاد سازی PGF2α که در مقاومت جسم زرد تاثیر می گذارد. پروستوگلاندین نقش مهمی در فیزیولوژی متابولیسمی پستانداران ایفا می کند . پروستوگلاندین تنظیم گر موضعی هستند و در نزد یکی سلولهایی که اثر می کنند سنتز می شوند . بافت رحمی منبع اولیه پروستوگلاندین زنجیرF دردوره اول پس زایمانی است که باعث می شود جسم زرد تحلیل رفته تا سیکل فحلی دوباره آغاز شود. اسیدهای چرب غیر اشباع می توانند هم به عنوان سوبسترا و هم به عنوان محدود کننده بیوسنتز پروستوگلاندینها عمل می کند. اسید چرب غیر اشباع ۲۰ کربنه که شامل لینولئیک اسید،آراشیدونیک اسید،ایکوزاپنتانوئیک اسید به عنوان سوبسترا برای سنتز زنجیر ۳،۲،۱ پروستوگلاندین ها به ترتیب به کار می رود. اگر چه سنتز پروستوگلاندین ها بستگی به فراهم شدن اسید چرب دارد این اسید چربها می توانند از سنتز پروستوگلاندین ها ممانعت کند غنی سازی با لینولئیک اسید ،تولید آراشیدونیک اسید را کاهش می دهد و باعث می شود که زنجیر ۲ ساخته نشود.
بدون دیدگاه