این بیماری اولین بار در سال ۱۹۲۶ در جاوه به وسیله گران ولد و همزمان در نیوکاسل انگلستان به وسیله شخصی به نام دویل گزارش شده است ، در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۲۹ هش (۱۹۵۱) بیماری نیوکاسل تشخیص داده شد. این بیماری یکی از مهمترین بیماری هایی است که طیور و سایر گونه های پرندگان را درگیر نموده و تهدیدی جهانی برای تولیدات طیور صنعتی در سراسر دنیا میباشد. عامل بیماری نیوکاسل پارامیکسوویروس تیپ ۱ از خانواده پارامیکسوویریده و از جنس Antivirus است. این ویروس در دمای ۵۶ درجه پس از ۳ ساعت و در دمای ۳۶۰ درجه پس از 20 دقیقه و ۲>pHI غیر فعال می شود. این ویروس به مواد شیمیایی مانند اثر حساس است و توسط فرمالین، فنولیک و و عوامل اکسید کننده مانند (virkon). کلروهگزیدین، هیپوکلریت سدیم غیرفعال می شود. ویروس بیماری نیوکاسل (disease virus Newcastle) دارای RNA تک رشته ای با قطبیت منفی است و ژنوم این ویروس شامل 6 ژن است که به ترتیب شامل ( 3 NP-P-M-F-HN-L-5 ) می باشد که پروتئین های زیر را کد می کند:
کد کننده RNA مستقیم ، RNA پلیمراز ، پروتئین های هماگلوتینین – نور آمینیداز ( HN ) پروتئین فیوژن ( F)، پرونشین ماتریکس ( M)، فسفو پروتشین (P ) و پروتئین نوکلئوکپسید.
در طول رونویسی از روی ژنP یک پروتئین ساختاری به نام V نیز تولید می شود که حاصل ویرایش mRNA می باشد. NDVاز طریق پروتئین HN به رسپتور های سطح سلول که حاوی سیالیک اسید است متصل می شود. این اتصال باعث تقود ویروس به غشای سلولی میزبان می شود که پروتئین F آن را تسهیل می کند.
سپس RNA به داخل سلول میزبان منتقل و رونویسی در آنجا رخ میدهد. در میان این پروتئین ها HN و F مسئول ایجاد عفونت و حدت بیماری ویروس هستند، بسیاری از گونه های پرندگان اعم از وحشی و اهلی به این ویروس حساس هستند؛ چوچه ها و طوطی کاکل سفید به این ویروس بسیار حساس، پرندگان وحشی مانند ( قرقاول، کبک بلدرچین وطوطی ) در حساسیت به این ویروس متغیر هستند و شترمرغ، پنگوئن ومرغ نوروزی تحت تاثیر NDV قرار می گیرند از بین رفتن اشتها، بی میلی و بی توجهی ، تشنگی میرعلای و متورم شدن بافت اطراف چشم ،ضعف، کاهش در تولید تخم مرغ (پرندگان آلوده تخم مرغی یا پوسته های زیر و یا نازک دارند و همچنین آلبومین آنها ممکن است حالت آّبکی داشته باشد) و اسهال آبکی وسبز از نشانه های بروز بیماری است ، علائم تنفسی و عصبی براساس نوع سویه ویروس نیز وجود دارد که علات تنفسی آن شامل عطسه زدن ، نفس نفس زدن ، ترشحات بینی و علائم عصبی آن شامل تشنج، حرکات غیر ارادی، فلج شدن پاها و بال ها چرخیدن گردن، موقعیت غیر طبیعی سر و اتساع مردمک چشم در پرندگان است . در کالبد گشایی پرندگان مبتلا به نیوکاسل خونریزی در راس غدد پیش معده، روده باریک، فولیکول های لنفاوی در محل دوشاخه شدن روده کور، ادم بافت بینابینی با اطراف نای در گردنه، نکروز یا زخم بافت لنفاوی هر مخاط دیواره روده و تحلیل تخمدانها دیده می شود.
بر اساس شدت بیماری حاصله از این ویروس سویه های آن در چهار پاتوتیپ تقسیم شده اند:
سویه های بیماری زای حاد (NDV Velogenic) : از این سویه ها می توان میلانو و هرتس Herts را نام برد. این سویه به دو دسته تقسیم می شود:
Viscerolropic velogenic NDV: ایجاد کننده بیماری حاد و کشنده ایی است که ضایعات خونریزی دهنده و برجسته ای را در روده ایجاد می کنند.
Neurotropic velogenic NDV : بروز نشانه های تنفسی و عصبی
سویه های بیماری زای متوسط (Mesogenic NDV)
سوبه های بیماری زای ضعیف (NDV Lentogenic) از این سویه ها می توان لاسوتا F,B,1 را نام برد.
Asympromatic enteric NDV : ویروسی غیر بیماری زاست که به صورت اولیه درون روده ها تکثیر می شود.
انواع بیماری های ناشی از ویروس نیوکاسل
Doyle ( Viscerotropic ) : این بیماری به سرعت پیش می رود و نشانه های تنفسی ، احشنی و عصبی در آن وجود دارد. سویه Velogenic عامل آن است. نفس نفس زدن، کاهش اشتها، بیقراری، افزایش درجه حرارت (۴-6 درجه سانتیگراد تب می کند) ، اسهال شدید و سبز رنگ و تلفات ۹۰-۱۰۰ در عرض ۵-
۶ روز مشاهده می شود در مرغهای مقاوم در اواخر دوره بیماری فلجی پا، فلجی بال ، انقباض عضلانی ، پیچش گردن به طرفین و پائین تو پا، و لرزش عضلانی دیده می شود.
Beache(Penumoencephaly ) ، علائم احشائی دیده نمی شود اما فرم بسیار حلا تلقات پالا، نفس نفس زدن، تنفس مشکل، صداهای تنفسی، پیچش گردن، لرزش عضلانی و انقباض عضلانی و فلجی پا و یال و کاهش شدید یا قطع کامل تخمگذاری در این فرم وجود دارد.
Beandette : سویه مزوژن دخالت دارد. حدت بیماری و علائم تنفسی عصبی در آن کمتر است. کاهش تخمگذاری بمدت3 تا 1 هفته وجود دارد که گاهی به حالت نرمال بر نمی گردد و تلفات از دو شکل بالا کمتر است عمده علائم تنفسی شامل سرفه است.
Hitchner : سوبه لنتوژن دخالت دارد، حدت بیماری بسیار ضعیف و علائم تنفسی خیلی خفیف است. تلفات ندارد ولی زمینه ساز بیماریهای باکتریایی دستگاه تنفسی است.
Asymptomatic Form : هیچ نشانی و تلفاتی ندارد و فقط با آزمایش HI مشخص می شود در کشورهایی که نیوکاسل را ریشه کن کرده اند این فرم دیده می شود ، در ایران سویه Velogenic و فرمهای Doyle و Beache مشکل ساز هستند.
اساس مولکولی بیماری زایی ویروس NDV
قدرت بیماری زایی سویه های ویروس NDV بر اساس توالی اسید آمینه پروتئین F در ناحیه شکافت ( Cleavage site ) می باشد، این جایگاه توسط پروتئاز های سلول میزبان شکسته می شود. پس بیماری زایی به شکافت سکانس اسیدهای آمینه پروتئین فیوژن و همچنین توانایی پروتئازهای سلولی خاص در شکستن پروتئین فیوژن پاتو تایپ های مختلف، بستگی دارد در خلال تکثیر، قطعات ویروس بیماری نیوکاسل همراه با گلیکوپروتئین و همچنین 0F می باشند .0F به منظور ایجاد حالات بیماری زایی، شکسته می شود و به 1F و 2F تبدیل می گردد آن دسته از ویروس هایی که در بخش های شکسته شده ، حاوی اسیدهای آمینه منوبازیک می باشند را غیر بیماری زا می دانیم. چرا که این لایه ، تنها به آنزیم های تریپسین خارج سلولی شبه پروتئولایتیکی که درون سطوح غشای موکوسی ترشح می شود ، حساس است. بنابراین تحت چنین حالتی، بیماری فوق به صورت منطقه ایی و بدون نشانه باقی می ماند این درحالیست که سکانس های ویروس هایی با آمینواسیدهای دی بازیک در پرونشین فیوژن خود به پروتئازهای Farin like ، حساس هستند و باعث پخش عمومی ویروس عامل بیماری نیوکاسل حد می شوند ، علاوه بر آن بسیاری از ویروس های AMPV1 که دارای قدرت بیماری زایی بالایی هستند در C ترمینال پروتنین F۲ دارای توالی 112R/K-R-Q-K/R-R-F117 و در پروتئین متریاقیمانده 1۱۷ حاوی اسید آمینه فنیل آلانین هستند اما در ویروس هایی که قدرت بیماری زایی کمی دارند N ترمینال پروتئین F1 دارای توالی 112G/E-K/R-Q-G/E-R-L117 و در باقیمانده 117حاوی اسید آمینه لوسین هستند.
راه های شیوع و انتقال بیماری
این بیماری به طور طبیعی از راه ترشحات، فضولات، امعاء و احشام پرندگان آلوده و نیز تماس آنهاباطیور سالم صورت می گیرد دستگاه گوارش و تنفس پرندگان به طور طبیعی مرکز اصلی انتقال و حمل بیماری است. حمل و نقل مرغ های زنده به خصوص آنهایی که بیماری را پشت سر گذاشته اند می تواند یکی از عوامل انتقال بیماری از محلی به محل دیگر باشد و علاوه بر اینها، انتقال بیماری به وسیله کارگران، وسایل و ماشین الاتی که با مرغداری در ارتباط هستند نیز صورت می گیرد. همچنین ویروس بیماری از طریق هوا و آب آشامیدنی الوده انتقال می یابد تخم مرغ های حاصل از مرغ های مادر آلوده به بیماری ممکن است باعث انتقال بیماری به داخل ماشین جوجه کشی و محیط اطراف شود. آن دسته از مرغ های مبتلا به بیماری که دوره اولیه (فاصله مبتلا شدن به بیماری و ظاهر شدن علائم بیماری را می گذرانده عامل مهم انتقال بیماری به شمار می روند مرغ هایی که حالت ضعف و ناتوانی پس از درمان بیماری را می گذراند و یا بیماری را پشت سر گذاشته اند در بعضی از موارد می توانند برای مدت طولانی ویروس بیماری را با خود حمل و پخش کنند.
تشخیص بیماری:
تشخیص این بیماری را بایستی تا پس از جداسازی ویروس و شناسایی آن به تعویق انداخت، نمونه های لازم برای این بیماری از کلواک، نای ، یا مدفوع پرندگان زنده گرفته می شود. هم چنین می توان نمونه گیری را از مدفوع و یا ارگان های مشترک پرندگان مرده انجام داد، در کنترل همه گیری ها معمولا تشخیص NDV به تنهایی کفایت نمی کند. بلکه لازم است تا پاتوتیپ ویروس و حتی گاه میزان بیماری زایی آن هم ارزیابی شود. در سال ۱۹۹۵ پژوهشگران شاخص MDT( Mean Death Time) را برای تعیین پاتوتیپ ویروس بیماری نیوکاسل معرفی کردند در این تست از جنین جوجه استفاده می شود که در سویه های ولوژنیک این زمان کمتر از 6۰ ساعت است و در سویه های مروژلیک بین 60-98 ساعت و در سویه های مروژلیک بیش تراز ۹۰ ساعت است. به دنبال این شاخص شاخص های دیگری به نام های (intra cerebral pathogenicity index) IVPI ( Intra venous Pathogenicity index) ,ICPI نیز به معیار های طبقه بندی پاتو تیپ های این ویروس افزوده شدند. در تست ICPI که در جوجه های یک روزه چک می شود مقادیر بین صفر تا ۲ است که در بسیاری از ویروس های و لوژنیک تقریبا ۲ و برای سویه های لنتوژنیک نزدیک به صفر است. در تست IVPI که در جوجه های تست می شود که ۶ هفته از تولد آن ها گذشته است مقادیر بین صفر تا ۳ است که در سویه های و لوژنیک تقریبا ۳ و برای سویه های لنتوژنیک و مزوژنیک نزدیک به صفر است.
تشخیص در آزمایشگاه:گرفتن آزمایش به وسیله واکسیناسیون جنین جوجه های ۹تا۱۰ روزه درون تخم مرغ و انجام آزمایش فعالیت هماگلوتیناسیون و جلوگیری از فعالیت هماگلوتیناسیون به وسیله آنتی سرم اختصاصی:
تمام ویروس های نیوکاسل باعث هماگلوتینه شدن گلبول های قرمز در جوجه ها می شوند که این هماگلوتینه شدن به علت پروتئین هماگلوتنین نوروآمینیداز است که به رسپتورهای غشای سلول های گلبول قرمز متصل می شود که این اتصال باعث تجمع ویروس و گلبول های قرمز میشود. این هماگلوتینه شدن از طریق ماکروسکوپی قابل مشاهده است و اساس آزمایش فعالیت هماگلوتیناسیون و تشخیص ذرات ویروس است.
برآوردهای پاتولوژیستی:
آزمایش نشان گذاری در فیبروبلاست جنین کشت داده شده و برآورد میانگین زمان مرگ در جوجه ( MDT, ICPI در جوجه های یکروزه، TVPI در جوجه های ۶ روزه.
آزمایش های سرولوژیک :
نمونه های خون ، نمونه های سوم، Elisa
اما بیماری نیوکاسل در هر منطقه ای بر حسب عوامل موثر در بروز و شدت بیماری چهره ای متفاوت دارد و با توجه به تشابه علائم کلینیکی و کالبد گشایی با سایر بیماری های تنفسی ویروسی و میکروبی هیچ کدام از علائم فوق نمی تواند به عنوان یک نشانه اختصاصی به شمار آید. قابل توجه است که نشانه های این بیماری یا بیماری های زیر:
Cholera, Highlypathogenic
influenza, Fowlpox(diphtheritic form) Coryza
Psittacosis. Mycuplusmasis Infectiousbronchitis.l’achear
(disease (psittacine birds
بسیار مشابه است و به علت فقدان روش تشخیصی درست و سریع بسیاری از کشاورزان و دامداران ویروس نیو کاسل را با این بیماری ها اشتباه می گیرند و هر ساله متحمل خسارت فراوانی می شوند. اگر چه تست های استاندارد مانند
HI TEST, Virus Neutralization (VN), Agar a immundit
resent antibody technique, enzyme fusion (AGID). P
linked immunocobert
برای تشخیص استفاده می شود اما این روش ها بسیار وقت گیرو گران است. روش RT PCR به دلیل سریع بودن، حساس بودن و عدم استفاده از حیوانات آزمایشگاهی در مقایسه با روش های بالا از اهمیت بالاتری برخوردار است. در این آزمایش یک قطعه ژنی که در تمام سویه های ویروس نیوکاسل وجود دارد شناسایی می شود. اغلب اوقات این قطعه ژنی پروتئین F را سنتز می کند.
تکثیر این قطعه ژن و مشاهده آن بر روی “ژل آگاروز یک درصد واجد اتیدیوم برماید” دلیل بر حضور این ویروس در نمونه های بافتی است، مراحل انجام این آزمایش به صورت خلاصه اینگونه است:
استخراج RNA : RNA یا از مایع الونتیک و با کیت های مخصوصی استخراج RNA و یا از بافت های آلوده که با محلول TRIZOLهموژن شده است تهیه می شود.
انتخاب پرایمر: پرایمر های مورد استفاده بر اساس توالی ژن صورت نظر انتخاب می شود. آزمایش RT- PCR ابتدا باید CDNA با استفاده از پرایمرهای الیگو dT18 و RAV-2 ترانس کریپتاز معکوس سنتز شود چون رشته RNA در انتهای رشته خود دارای دم پلی A است.
این پرایمر آن را شناسایی می کند و آنزیم کریپتاز معکوس رشته DNA را از روی RNA می سازده با سنتز CDNA و با استفاده از پرایمرهای اختصاصی قطعه ژنی در یک برنامه حرارتی تکثیر می شود. محصول PCR بر روی ژل آگارز یک درصد مشاهده می شود، که نمونه ای از آن در شکل زیر آمده است. بنابراین به راحتی می توان برای شناسایی نمونه کلینیکی و مشکوک به بیماری بدون استفاده از جداسازی ویروس و تکثیر آن در کشت سلولی تخم مرغ جنین دار مقادیر بسیار کم ویروسی با این روش شناسایی کرد.
کنترل و پیشگیری
این بیماری درمان ندارد اما با رعایت موارد زیر قابل کنترل و پیشگیری است:
اجرای واکسیناسیون به موقع برای کنترل این بیماری در مناطق آندمیک واکسیناسیون ابزار مهمی به شمار می آید علی رغم حضور پاتوتیپ های مختلف بین ویروس نیوکاسل و با وجود تفاوت های آنتی ژنیک اندک میان آن ها همگی در گروه سرمی AMPV1 جای می گیرند و از آنجا که تمام این ویروس متعلق به یک سروتیپ هستند می توان از سویه های کم حدت به عنوان واکسن علیه سویه های پر حدت استفاده کرد البته واکسیناسیون در هر منطقه بسته به میزان آلودگی و نوع بیماری منطقه فرق می کند. همچنین شرایط جغرافیایی مرغداری ، سلامت و رشد جوجه نیز مهم است واکسن بیماری نیوکاسل به دو دسته تقسیم می شوند : الف : واکسن های زنده ب: واک های غیر فعال (غیر زنده)
واکسن های زنده تجاری این بیماری در جدول زیر دیده می شود:
| Lentogenic : اغلب در جوجه های جوان استفاده می شود اما برای استفاده در تمام سنین نیز مناسب است. | F |
| Lentogenic : سویه آن قدرت بیماری زایی بیشتری نسبت به F دارد. در تمام سنین استفاده می شود. | B1 |
| Lentogenic : به عنوان واکسن یادآور در تمام گروه هایی که توسط F و B1 واکسینه شده اند استفاده می شود. | Le Seta |
| Avirulent : در تمام سنین استفاده می شود | V4 |
| Avirulent : در تمام سنین استفاده می شود و سویه مقاوم به حرارت V4 است. | V4-HR |
| Avirulent : مقاوم به حرارت و در تمام سنین استفاده می شود. | I-2 |
| Mesogenic : این سویه بیماری زا و مهاجم است. به عنوان واکسن یادآور استفاده می شود. اگر در زمان برو پاسخ اولیه در جوجه به آن تزریق شود اثرات جانبی مانند کاهش وزن کاهش در تولید تخم مرغ و یا حتی مرگ دیده می شود | Mukteswar |
| Mesogenic : اثرات پاتوژنیک آن کمتر از Mukteswar است. | Komarov |
ویروس واکسن های مزوژنیک دارای دو جفت اسید أمینه مونو بازیک در جایگاه شکست هستند و IGPI آن ها 1.4 است این بیانگر آن است که الودگی با این ویروس واکسن های مزوژنیک ویروس منجر به شرایط بیماریزا نمی شود. این واکسن ها به صورت ترکیب شدن با آب آشامیدنی و یا به صورت Coarse Spray و یا قطره چکان داخل بینی استفاده می شوداین واکسن های زنده اغلب اوقات از مایع آمونیوتیک الونتیک تخم های جنین انکوبه شده بدست می آید. گاهی اوقات این واکسن ها از محیط کشت سلول های آلوده نیز تهیه می شود.
واکسن های زنده در کنترل ND در سراسر جهان کمک می کنند. آنتی بادی ها در دوره واکسیناسیون با واکسن زنده در روزهای بین ۵ تا7 ترشح میشوند. پیک ترشح آنتی بادی در مقابل واکسن 3تا۴ هفته پس از واکسیناسیون است. این زمان متغیر و بستگی به تزریق اولیه یا ثانویه و تکامل دستگاه ایمنی جوجه ها دارد. واکسیناسیون در روز اول تولد باعث تقویت ایمنی موضعی پرندگان و محافظت در ویروس ND میشود و واکسیناسیون اولیه محسوب نمی شود واکسیناسیون اولیه در بین روز های ۱۰ تا ۱۴ انجام میشود و در بین روزهای ۲۱ تا ۲۸ واکسیناسیون ثانویه انجام میشود واکسیناسیون ثانویه باعث ایجاد پاسخ ایمنی قوی تر و افزایش ترشح آنتی بادی می شود.
واکسن های غیرفعال؛ این واکسن ها بیشتر مورد توجهه قرار گرفته اند و اغلب گران تر می باشند و در هنگام استفاده کردن از آن ها باید رسیدگی و تزریق به تک تک پرندگان انجام شود. تزریق زیر پوستی به داخل گردن روش معمولی در جوجه ها است. در پرندگان باغ تزریق عضلانی به داخل سینه ، ران، بال ویاسردم انجام می شود. ترشح آنتی بادی در روز ۱۲تا ۱۰ پس از واکسیناسیون شروع می شود و پیک ترشح آنتی بادی آن ۴تا ۶ هفته پس از تزریق واکسن انجام می شود. اگرچه پاسخ واکسن غیر فعال کندتر از واکسن زنده است اما پاسخ آن قوی تر و طولانی تر از واکسن زنده است این واکسن ها از مایع آلونتیک تهیه می شود که عفونت زایی ویروس آن ها از طریق Formalidehyde و یا Beta- propiolactone غیر فعال شده است. این واکسن ها به همراه روغن های معدنی و یا گیاهی یک امولوسیون تشکیل می دهند. یک برنامه واکسیناسیون معمولی شامل استفاده از واکسن B1 Hitcher در روز اول و استفاده از واکسن La Sota در روز ۱۴ | است در شرایط حاد واکسن La Sota ها در روز 40-34 تکرار می شود.
رعایت کامل اصول بهداشتی
3- اجرای قرنطینه شدید در هنگام شیوع از سایر اقدامات برای کنترل و پیشگیری است.
پیشگیری از طریق مدیریت و بهداشت
1, تأسیسات جوجه کشی باید از آشیانه ها، سالن های پرورش و تأسیسات کشتارگاه دور و مجزا باشد.
۲، آشیانه های پرورش جوجه باید از سایر آشیانه ها کامل جدا باشد
٣. جدا کردن کارگران قسمت جوجه کشی از سایر بخشها پرورش مرغ های جوان باید در محلی کاملا جدا، دور از آشیانه مرغ های مسن و در محیطی کاملا بهداشتی انجام گیرد.
4. از ورود هرنوع وسیله نقلیه به مزرعه پیش از ضدعفونی آن جلوگیری شود.
5. مرغ هایی که تلف شده انده باید به دقت کامل و بدون آلودگی محیط اطراف سوزانده و نابود شوند.
6. سالن های پرورش مرغ باید بیش از ریختن جوجه، شستشو و ضد عفونی شود.
باید از مواد ضدعفونی کننده و آهک در جلوی آشیانه ها و حتی الامکان در گذرگاه های مزرعه استفاده شود.
توجه : نیوکاسل به عنوان یک بیماری مشترک بین انسان و طیور مطرح است و انسانهایی که با این ویروس آلوده می شوند گاهی دچار یک عفونت خفیف و موضعی در چشم ( تورم ملتحمه Can junctivitis) می شوند.
شرکت داروسازی کیمیافام در جهت کاهش عوارض ناشی از بیماری نیوکاسل و کاهش خسارات ناشی از آن محصول منتول هگزین را با کیفیت عالی تولید و وارد بازار کرده است. قابل توجه است که محصولات نانوسیل در جهت پیشگیری از این بیماری از طریق ضد عفونی کردن سطوح آشیانه ها، سالن های پرورش جوجه و کشتارگاه ها نقش مهمی را ایفا می کند.
منابع:
VACCINES AGAINST NEWCASTLE DISEASE IN VILLAGE CHICKEN USED IN TROPICS AND (SUBTROPICS.VOL. 41 (2 NEWCASTLE DISEASE: Avian Paramyxovirus1Infection, Goose Paramyxovirus infection July 14 2008 H. M. Pham1, S. Konnai, T. Usui, K. S. Chang1, S. Muratat, M. Mase2, K. Ohashit, and M.Onuma(2005). Rapid detection and differentiation of Newcastle diseasevirus by real-time PCR with melting-curve analysis Arch Virol.150:2429– 2438
بدون دیدگاه